Abdurrahmân Nesîb Efendi Rahmetullahi aleyh
Hayatı
Abdurrahmân Nesîb Efendi Rahmetullahi aleyh Hayatı
Rufâî tari¬katının Gülşenî koluna mensup evliyâ. Son devir Osmanlı şeyhülislâmlarından. 1842 (H.1258) senesinde Üsküp'te doğdu. 1914 (H.1332) senesinde istanbul'da vefât etti.
Üsküp Nâibi Halil Fevzi Efendinin oğlu, Tırhala kâdısı Ahmed Sâdık Efendinin torunudur. Babası, oğlunun doğumundan birkaç ay önce vefât etti. Vasiyetinde eğer çocuğu erkek olursa, Aziz Mahmûd Hüdâyî Efendi Dergâhı postnişîni ve kendisinin de şeyhi olan Abdurrahmân Nesîb De-de'nin adının verilmesini istedi. Nitekim doğan çocuğa Abdurrahmân Nesîb ismi verildi.
Âilenin Liphova'ya taşınması üzerine ilk tahsîlini orada yaptı. Yanyalı Şeyh Ömer ve Abdüllatif efendilerden ders aldı. Ergi-ri'de medreseye devâm etti. Liphovalı Sü-leymân Efendiden hat dersleri aldı. Dînî ilimlerde ilerledi. Bu arada Rufâî tarîkati şeyhlerinden Liphovalı Şeyh Mehmed Res¬mî hazretlerinin derslerine devâm etti. Yine aynı tarîkatin Gülşeniye koluna mensup meşhur velîlerden Edirneli Şerefüddîn fiuayb Efendiye bağlanarak sohbetlerine de-vâm etti. Tasavvuf makamlarında ilerledi ve icâzet, diploma aldı.
1863'te İstanbul'a giderek Fâtih dersi-âmlarından Mustafa Şevket Efendinin ders¬lerini tâkib eden Abdurrahmân Nesîb Efen¬di, daha sonra Rumeli sadâreti Dâiresinde zabıt kâtipliğinde bulundu. 1868'de Nevro-kop nâibliğine, 1871'de Bosna vilâyeti mer¬kez nâibliğine tâyin edildi. 1876-1909 yılları arasında Rodos, Diyarbakır, Erzurum, Yanya, Selânik, Şam ve Haleb nâiblikleriyle Ro¬dos, Yanya, Edirne ve İstanbul vilâyetleri mahkeme reisliği, temyiz âzâlığı ve Mısır kâdılığı görevlerinde bulundu. Bu vazîfeleri sırasında hareketi altmışlı (Süleymâniye Medresesinde 12 olan okutma yolu silsilesi¬nin sekizinci mertebedeki müderrislerine verilen ünvan), mûsile-i Süleymâniye, İz¬mir, Bursa, Haremeyn ve İstanbul pâyeleri-ni elde etti. 31 Aralık 1911'de şeyhülislâmlığa getirildi. Bu görevde yedi ay kadar kal¬dıktan sonra 20 Temmuz 1912'de İttihât ve Terakkî Partisinin baskısı sonucu Saîd Paşa kabînesinin istifâsı ile o da görevinden ay¬rıldı. 11 Mart 1914'te 72 yaşında vefât eden Abdurrahmân Nesîb Efendinin kabri Ba¬kırköy mezarlığındadır.
Abdurrahmân Nesîb Efendi, altmış se¬neye yaklaşan memuriyet hayâtında bu¬lunduğu yerlerde dürüstlüğü ve çalışkanlığı ile iyi bir intibâ bıraktı. Her hareketi İslâmiyet'e, Resûlullah efendimizin yaşayış ve sözlerine uygundu. Kendisini görenler ve hâline vâkıf olanlar; "İşte Müslüman böyle olur." derlerdi. O, yaşayışı ile İslâmiyeti ya-yan, insanlara doğru yolu gösteren bir zâttı. Şam, Haleb, Mısır âlim ve şâirleri tarafın¬dan hakkında yazılan pekçok kasîde ve makâlelerle övülmüştür. Muhyiddîn-i Arabî'yi çok seven Abdurrahmân Nesîb Efendi onun eserlerinden yaptığı bâzı tercümeleri Müntehebât adıyla Tercümân-ı Hakîkafta yayımlamıştır.
Üsküp Nâibi Halil Fevzi Efendinin oğlu, Tırhala kâdısı Ahmed Sâdık Efendinin torunudur. Babası, oğlunun doğumundan birkaç ay önce vefât etti. Vasiyetinde eğer çocuğu erkek olursa, Aziz Mahmûd Hüdâyî Efendi Dergâhı postnişîni ve kendisinin de şeyhi olan Abdurrahmân Nesîb De-de'nin adının verilmesini istedi. Nitekim doğan çocuğa Abdurrahmân Nesîb ismi verildi.
Âilenin Liphova'ya taşınması üzerine ilk tahsîlini orada yaptı. Yanyalı Şeyh Ömer ve Abdüllatif efendilerden ders aldı. Ergi-ri'de medreseye devâm etti. Liphovalı Sü-leymân Efendiden hat dersleri aldı. Dînî ilimlerde ilerledi. Bu arada Rufâî tarîkati şeyhlerinden Liphovalı Şeyh Mehmed Res¬mî hazretlerinin derslerine devâm etti. Yine aynı tarîkatin Gülşeniye koluna mensup meşhur velîlerden Edirneli Şerefüddîn fiuayb Efendiye bağlanarak sohbetlerine de-vâm etti. Tasavvuf makamlarında ilerledi ve icâzet, diploma aldı.
1863'te İstanbul'a giderek Fâtih dersi-âmlarından Mustafa Şevket Efendinin ders¬lerini tâkib eden Abdurrahmân Nesîb Efen¬di, daha sonra Rumeli sadâreti Dâiresinde zabıt kâtipliğinde bulundu. 1868'de Nevro-kop nâibliğine, 1871'de Bosna vilâyeti mer¬kez nâibliğine tâyin edildi. 1876-1909 yılları arasında Rodos, Diyarbakır, Erzurum, Yanya, Selânik, Şam ve Haleb nâiblikleriyle Ro¬dos, Yanya, Edirne ve İstanbul vilâyetleri mahkeme reisliği, temyiz âzâlığı ve Mısır kâdılığı görevlerinde bulundu. Bu vazîfeleri sırasında hareketi altmışlı (Süleymâniye Medresesinde 12 olan okutma yolu silsilesi¬nin sekizinci mertebedeki müderrislerine verilen ünvan), mûsile-i Süleymâniye, İz¬mir, Bursa, Haremeyn ve İstanbul pâyeleri-ni elde etti. 31 Aralık 1911'de şeyhülislâmlığa getirildi. Bu görevde yedi ay kadar kal¬dıktan sonra 20 Temmuz 1912'de İttihât ve Terakkî Partisinin baskısı sonucu Saîd Paşa kabînesinin istifâsı ile o da görevinden ay¬rıldı. 11 Mart 1914'te 72 yaşında vefât eden Abdurrahmân Nesîb Efendinin kabri Ba¬kırköy mezarlığındadır.
Abdurrahmân Nesîb Efendi, altmış se¬neye yaklaşan memuriyet hayâtında bu¬lunduğu yerlerde dürüstlüğü ve çalışkanlığı ile iyi bir intibâ bıraktı. Her hareketi İslâmiyet'e, Resûlullah efendimizin yaşayış ve sözlerine uygundu. Kendisini görenler ve hâline vâkıf olanlar; "İşte Müslüman böyle olur." derlerdi. O, yaşayışı ile İslâmiyeti ya-yan, insanlara doğru yolu gösteren bir zâttı. Şam, Haleb, Mısır âlim ve şâirleri tarafın¬dan hakkında yazılan pekçok kasîde ve makâlelerle övülmüştür. Muhyiddîn-i Arabî'yi çok seven Abdurrahmân Nesîb Efendi onun eserlerinden yaptığı bâzı tercümeleri Müntehebât adıyla Tercümân-ı Hakîkafta yayımlamıştır.